.

Kuşlar Genetik Yapıları ile Korunacak

17.11.2016

Üniversitemiz Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Ornitolog Doç. Dr. Tamer Albayrak yaptıkları araştırma ile Milli Parklarda bulunan beş farklı kuş türünün gen haritasını çıkardıklarını ve tespit ettikleri 77 farklı genetik yapıdan 54’ünün ilk kez tespit edildiğini belirtti.

Albayrak kuş türlerinin Koruma Eylem Planları hazırlanırken genetik yapılarının göz önünde bulundurulacağını aktardı.

Üç yıl süren TUBITAK projesinde sona geldiklerini bildiren Albayrak, şöyle konuştu; “Türkiye’deki kuş çeşitliliğimizi biliyoruz. Hangi türlerimiz var, nerelerde yaşayış gösteriyorlar bunlar artık bilinmekte. Ancak türün altındaki popülasyonların genetik çeşitliliği konusunda bilgi eksikliğimiz var. Bu konuyu bilmiyoruz. Dünyada bu konu son zamanlarda hızla gelişen artan bir ilgi odağı haline gelmiştir. Türkiye’deki bu tarzdaki genetik çalışmalarımız son derece sınırlı. Benim daha önce Almanya da yaptığım birkaç çalışmam haricinde nadir diyeceğimiz çalışmalar var. Türlerin genetik çeşitliliğini(gen kaynaklarımızı) bilmediğimizden dolayı Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile bu proje gündeme geldi. Ülkemizin 2023 hedeflerinde genetik kaynaklarımızın tespiti, korunması ve kayıt altına alınması önemli bir konu. Bu amaçla Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile bir protokol gerçekleştirdik ve TÜBİTAK’a başvurarak maddi kaynak sağladık. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Moleküler Ornitoloji Laboratuarı da bu destekle oluşturuldu.”

Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki Aladağlar Milli Parkı, Beydağları Milli Parkı, Sipil Dağı Milli Parkı, Kazdağları Milli Parkı, Küre Dağları Milli Parkı ve Yozgat Çamlığı Milli Parkı olmak üzere altı alanda beş farklı kuş türünün yakalamalarını yaptıklarını ifade eden Albayrak, sözlerine şöyle devam etti; “gen haritasının çıkartılması için gerekli olan kan örneklerini aldıktan sonra kuşları yakalandıkları yerde doğaya geri saldık, hiçbir ölüm vakamız olmadı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Ornitoloji Laboratuvarında bu kan örneklerinden DNA yı izole ederek özel gen bölgelerini çoğalttık ve literatürdeki, gen bankasındaki kayıtlarla karşılaştırdık. Böylelikle hem kendi gen çeşitliliğimizitespit etmiş hem de ülkemize özgü gen kaynaklarımız kayıt altına aldık”

Projenin Anadolu sıvacısı, Büyük baştankara, Mavi baştankara, Karatavuk ve İspinoz türlerini kapsadığını aktaran Albayrak, “Gen kaynağı olarak Anadolu sıvacısı’nın 21 tane farklı genetik çeşitliliğini tespit ettik. Bunların 10 tanesini daha önceki çalışmamda tespit etmiştim ve bilinmekteydi, 9 tanesi ise ilk kez tespit edildi, Büyük baştankara’nın 11 genetik çeşitliliğinin sadece 3’ü daha önce biliniyordu, 8’i bilim dünyasında ilk kez tespit edildi. Mavi baştankara’nın 12 genetik çeşitliliği tespit edildi. Bunun sadece 1’i bilinirken 11 tanesi bilim dünyasına ilk kez sunuldu. Karatavuk’un 11 genetik çeşitliliğinden 8’i ilk kez, İspinoz’un ise 22 genetik yapıdan 18’i ilk kez tespit edildi. Geneline baktığımız zaman beş türün 77 tane farklı genetik yapıda olduğunu tespit ettik. Bunların 54’ü ilk kez tespit edilen bilim dünyasında bilinmeyen genetik yapıda olmasından dolayı ülkemize özgü kendi gen kaynağımız diyebiliriz ve bunları bilim dünyasına duyuruyoruz” dedi.

Türün korunmasının aynı zamanda genetik çeşitliliğin korunması olduğunu söyleyen Albayrak “ Bu yüzden de türlerin koruma eylem planlarında koruma alanlarının belirlenmesinde genetik yapıların korunması için bu tespit etmiş olduğumuz bölgelere özgü gen haritaları çok önemli bir kriter olacaktır. Bu bulgularımızı Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü ile paylaştık” diye konuştu.

Projenin Türkiye de yapılan tüm bölgeleri ve farklı türleri kapsayan en kapsamlı ilk proje olduğunu belirten Albayrak, “Türkiye’miz deki özellikle tüm yerli kuş türleri için genetik çeşitliliğin, gen kaynağının tespitine yönelik yeni bir projeyi hedeflemekteyiz. Bu kapsamda ön çalışmalarına başladık. Bu projeyle beraber farklı türler yakaladık. Şu anda laboratuvarımızda yaklaşık 95 kuş türüne ait 2400 bireyin kan örnekleri ve telek örnekleri mevcuttur. Bunun akabinde bunların genetik yapılarının tespit edilmesi ve diğer türlerinde genetik çeşitliliğine yönelik çalışmalara devam edeceğiz ve böylelikle de bilmediğimiz gen kaynaklarımızı kayıt altına almış ve koruma içinde önemli bir adım atmış olacağız” dedi.

Görseller

DUYURULAR

  • Erasmus + Personel Hareketliliği Başvuruları 29.03.2024 tarihine kadar uzatılmıştır | 28.03.2024
  • Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerimizin Dikkatine | 27.03.2024
  • 2023 Proje Yılı Erasmus+ Konsorsiyum Projeleri Personel Hareketliliği ve Öğrenci Staj Hareketliliği | 27.03.2024
  • Acı Kaybımız.. | 25.03.2024
  • Ara Sınav Tarih Değişikliği | 20.03.2024
  • Rektör Prof. Dr. Hüseyin Dalgar'ın 18 Mart Mesajı | 18.03.2024
  • Rektör Prof. Dr. Hüseyin Dalgar'ın Üniversitemizin Kuruluşunun 18. Yıldönümü Mesajı | 17.03.2024
  • 2023 Proje Yılı(2023-2024) Personel Hareketliliği Başvuruları Başladı | 14.03.2024
  • Rektör Prof. Dr. Hüseyin Dalgar'ın 12 Mart Mesajı | 12.03.2024
  • İftar Yemeği Hakkında Duyuru | 04.03.2024
  • 2023 Proje Yılı Erasmus+ Programı KA 131 Staj Hareketliliği İlanı | 28.02.2024
  • Sektör Kampüste Programı Duyurusu | 23.02.2024
  • Acı Kaybımız... | 16.02.2024
  • Güney Kariyer Fuarına Gidiyoruz! | 06.02.2024
  • Rektör Prof. Dr. Hüseyin Dalgar'ın Yeni Yıl Mesajı | 31.12.2023
  • Çölyak Hastaları İçin Yemek Hizmeti Duyurusu | 27.11.2023